Íslensku þýðingaverðlaunin veitt
Íslensku þýðingaverðlaunin voru veitt á Gljúfrasteini þann 15. febrúar síðastliðinn og komu þau í hlut Jóns St. Kristjánssonar fyrir þýðingu hans á Hinum ósýnilegu eftir Roy Jacobsen. Mál og menning gefur út.
Verðlaununum er ætlað að vekja athygli á vönduðum þýðingum um leið og þau heiðra þá íslensku þýðingu á erlendu skáldverki sem þykir skara framúr á árinu. Árið 2019 hlutu þau Gunnar Þorri Pétursson og Ingibjörg Haraldsdóttir verðlaunin fyrir þýðingu sína á Hinum smánuðu og svívirtu eftir Fjodor Dostojevski.
Það er Bandalag þýðenda og túlka sem stendur að verðlaununum með stuðningi frá Rithöfundasambandi Íslands og Félagi íslenskra bókaútgefenda. Í dómnefnd sátu Ásdís R. Magnúsdóttir, formaður, Steinþór Steingrímsson og Elísabet Gunnarsdóttir. Í umsögn dómnefndar um þýðingu Jóns segir:
Norski rithöfundurinn Roy Jacobsen var gestur Bókmenntahátíðar síðastliðið vor en þá kom út á íslensku skáldsagan Hin ósýnilegu sem höfundurinn sendi frá sér árið 2013. Hin ósýnilegu er fyrsta bókin í þríleik Jacobsens um Ingrid frá Barrey og sú fyrsta sem kemur út hér á landi. Önnur bókin, Hvítt haf, er væntanleg í íslenskri þýðingu nú í febrúar. Roy Jacobsen hefur tvisvar verið tilnefndur til Bókmenntaverðlauna Norðurlandaráðs.
Í skáldsögunni segir frá lífi og tilveru fimm manna fjölskyldu sem býr á lítilli eyju við vesturströnd Norður-Noregs á fyrri hluta 20. aldar. Við kynnumst sögupersónum við daglega iðju og átökum þeirra við óblíða náttúru. Eyjan er heimur út af fyrir sig – í senn grimmur, kuldalegur, fagur og heillandi – sem höfundur lýsir af mikilli alúð. Gesti ber að garði og heimamenn róa í land og heimurinn utan eyjunnar lætur íbúa hennar aldrei alveg í friði, enda geta þeir ekki heldur án hans verið.
Stíll Jacobsens er ljóðrænn, tær og stundum kímniblandinn og verk hans hefur hlotið verðskuldaða athygli. Skáldsagan var tilnefnd til Man Booker-verðlaunanna árið 2017. Blær skáldsögunnar kemst einkar vel til skila í fallegri og vandaðri þýðingu Jóns St. Kristjánssonar. Þýðingin er áreynslulaus og fáguð, og ber jafnframt merki um frábært vald þýðandans á íslensku máli.
Við óskum Jóni innilega til hamingju með viðurkenninguna.
Tilnefningar til þýðingaverðlaunanna voru tilkynntar í Borgarbókasafninu Grófinni undir lok síðasta árs og fylgja þær hér ásamt rökstuðningi dómnefndar:
Arthúr Björgvin Bollason, fyrir þýðingu sína Tími töframanna. Höfundur er Wolfram Eilenberger. Háskólaútgáfan gefur út.
Í riti sínu Tími töframanna fjallar Wolfram Eilenberger um þýska heimspeki í upphafi 20. aldar með því að lýsa lífi og verkum heimspekinganna Walters Benjamin, Ernsts Cassirer, Martins Heidegger og Ludwigs Wittgenstein. Arthúri Björgvin Bollasyni tekst að þýða þýskt fræðimál yfir á skýra og skilmerkilega íslensku vel skiljanlega fróðleiksfúsum íslenskum almenningi. Rit af þessu tagi eru ekki algeng á íslenskum bókamarkaði og því skiptir miklu að vel takist til þegar þau eru þýdd. Hefðbundið þýskt fræðimál er að mörgu leyti ólíkt íslensku en Arthúr Björgvin byggir með þýðingu sinni brú á milli þessara heima.
Elísa Björg Þorsteinsdóttir, fyrir þýðingu sína Kona í hvarfpunkti. Höfundur er Nawal el Saadawi. Angústúra gefur út.
Kona í hvarfpunkti eftir Nawal el Saadawi er tímamótaverk í arabískri jafnréttisbaráttu. Höfundurinn er egypskur geðlæknir, rithöfundur og baráttukona sem hefur sætt ofsóknum og verið fangelsuð í heimalandinu fyrir skoðanir sínar og störf. Skáldsagan sem hér um ræðir kom út 1973 í Beirút, var bönnuð í heimalandinu en þýdd á fjölda tungumála og er nú komin út í þýðingu Elísu Bjargar Þorsteinsdóttur. Þýðingin nær að koma til skila fumlausri en jafnframt skelfilegri frásögn Fardaus sem situr í fangelsi og bíður dauða síns.
Guðbergur Bergsson, fyrir þýðingu sína Skáldið er eitt skrípatól - Um ævi og skáldskap Fernando Pessoa. Höfundur er Guðberg Bergsson. JPV gefur út.
Portúgalskur ljóðheimur og portúgalskar bókmenntir yfirleitt eru flestum Íslendingum lokuð bók en með riti sínu Skáldið er eitt skrípatól - Um ævi og skáldskap Fernando Pessoa opnar Guðbergur Bergsson þennan heim. Hann fjallar bæði um æviferil skáldsins og samtíma hans og þýðir síðan megnið af þeim ljóðum sem Pessoa skildi eftir sig, undir eigin nafni og annarra. Nokkrar þýðingarnar hafa birst áður, en Guðbergur hefur endurskoðað þær og bætt mörgum við þannig að heildarmynd af æviverki skáldsins kemur fram. Þetta er eftirsóknarverð viðbót við menningarlega heimsmynd Íslendinga.
Guðni Kolbeinsson, fyrir þýðingu sína Kalli breytist í kjúkling. Höfundur er Sam Copeland. JPV gefur út.
Kalli breytist í kjúkling eftir Sam Copeland er fyndin barnabók um alvarlegt efni. Höfundur beitir gamansemi til að lýsa kvíða Kalla vegna alvarlegra veikinda bróður hans og baráttu Kalla við hrellitröllin í skólanum. Guðni Kolbeinsson gengur til þessa alvarlega ærslaleiks búinn skopskyni sínu og þekkingu á þanþoli málsins. Útkoman er bæði börnum og fullorðnum til ánægju.
Ingunn Ásdísardóttir, fyrir þýðingu sína Blá. Höfundur er Maja Lunde. Mál og menning gefur út.
Umhverfis- og loftslagsmál eru viðfangsefni skáldsögunnar Blá sem kom út árið 2017. Þar dregur norska skáldkonan Maja Lunde upp ógnvekjandi framtíðarsýn sem hún fléttar við græðgi og markaðsvæðingu náttúrunnar í samtímanum. Sagan gerist á tveimur stöðum, á tveimur tímaskeiðum: í Noregi samtímans og í Suður-Frakklandi árið 2041 þar sem íbúar flýja þurrka, elda og hungursneyð til norðurs, í leit að vatni. Verk Maju Lunde hafa verið þýdd á mörg tungumál. Þýðing Ingunnar Ásdísardóttur á skáldsögunni er í senn vönduð og blæbrigðarík.
Jón St. Kristjánsson, fyrir þýðingu sína Hin ósýnilegu. Höfundur er Roy Jacobsen. Mál og menning gefur út.
Skáldsagan Hin ósýnilegu eftir norska rithöfundinn Roy Jacobsen kom út árið 2013 og er fyrsta bókin af þremur í þríleik hans um Ingrid frá Barrey og sú fyrsta sem kemur út í íslenskri þýðingu. Hér segir frá tilveru og lífsbaráttu lítillar fjölskyldu sem býr á lítilli eyju við vesturströnd Norður-Noregs á fyrri huta 20. aldar. Eyjan er einangraður heimur sem er í senn grimmur og hrífandi fagur. Ýmsir atburðir rjúfa þessa einangrun í ljóðrænni og kímniblandinni frásögn sem hefur hlotið verðskuldaða athygli. Blær skáldsögunnar kemst einkar vel til skila í fágaðri þýðingu Jóns St. Kristjánssonar.
Þórarinn Eldjárn, fyrir þýðingu sína Jónsmessunæturdraumur. Höfundur er William Shakespeare. Vaka-Helgafell gefur út.
Jónsmessunæturdraumur er einn af vinsælustu gamanleikjum Williams Shakespeare. Verkið lifnar við í fjörmikilli þýðingu Þórarins Eldjárns. Með nútímalegu orðfæri kemur þýðandinn kómíkinni eftirminnilega til skila og færir leikritið um leið nær nútímalesendum. Bragleikni Þórarins nýtur sín vel og hann nýtir hana haganlega. Bundna málið styður við textann og styrkir en tekur aldrei neitt frá honum.